Preguntas máis frecuentes

É un órgano colexiado que dirime as controversias derivadas de incumprimentos ou incidencias xurdidas en relación con contratos de transporte, sexan entre persoas usuarias e empresas ou entre profesionais.

A estrutura e funcionamento da Xunta Arbitral de Transportes de Galicia está regulada polas seguintes normas:

Normativa estatal:

• Artigos 37 e 38 da Lei 16/87, do 30 de xullo, de ordenación dos transportes terrestres (BOE do 31 de xullo de 1987). Hai que ter en conta que estes artigos foron modificados pola Lei 13/96, do 30 de decembro, de medidas fiscais, administrativas e da orde social (BOE do 31 de decembro de 1996), pola Lei 29/2003, do 8 de outubro, sobre mellora das condicións de competencia e seguridade no mercado de transporte por estrada (BOE do 9 de outubro de 2003), e pola Lei 9/2013, do 4 de xullo, pola que se modifica a Lei 16/1987, do 30 de xullo, de ordenación dos transportes terrestres e a Lei 21/2003, do 7 de xullo, de seguridade aérea (BOE do 5 de xullo de 2013).
• Artigos 6 a 12 do Real Decreto 1211/90, do 28 de setembro, que aproba o Regulamento da Lei 16/87 (BOE do 8 de outubro de 1990). Debe terse en conta que estes artigos foron modificados polo Real Decreto 1225/2006, de 27 octubre (BOE do 15 de novembro de 2006) e polo Real Decreto 79/2019, do 15 de febreiro (BOE do 20 de febreiro de 2019).
• Subsidiariamente aplícase Lei 60/2003, do 23 de decembro, de arbitraxe (BOE do 26 de decembro do 2003).

Normativa autonómica:

• Orde do 9 de outubro de 1991, pola que se regulan as Xuntas Arbitrais de Transporte de Galicia (DOG do 23 de outubro do 1991, e corrección de erros no DOG do 29 de novembro do 1991).

Todos aqueles particulares ou empresas que contratasen un servizo de transporte, ben para efectuar un desprazamento, ben para remitir unha mercadoría, producíndose incidencias na prestación do transporte que supoñan un quebranto económico para algunha das partes.

Así mesmo, tamén as empresas de transporte poden acudir á Xunta Arbitral cando outra empresa coa que subscribiu un contrato de transporte non cumpra coas obrigas que derivan deste, sendo o exemplo máis típico o impagamento do prezo do transporte unha vez realizado o servizo.

Unicamente sobre controversias de carácter mercantil relacionadas con contratos de transporte, xa sexa de mercadorías ou de viaxeiros/as. Así pois, non ten competencias noutro tipo de conflitos, como laborais ou penais.

O transporte ten que ser executado por vía terrestre, polo menos parcialmente. A Xunta Arbitral de Transportes de Galicia ten tamén competencias sobre transporte marítimo en augas interiores de Galicia, de conformidade coa Lei 2/2008, do 6 de maio.

As reclamacións ante a Xunta Arbitral de Transportes de Galicia por parte das persoas físicas presentaranse preferiblemente por vía electrónica a través do formulario normalizado dispoñible na sede electrónica da Xunta de Galicia, https://sede.xunta.gal/detalle-procedemento?codtram=IF322A. (Procedemento IF322A)

A presentación electrónica será obrigatoria para as persoas xurídicas, as entidades sen personalidade xurídica, as persoas que exerzan unha actividade profesional para a que se requira colexiación obrigatoria para os trámites e actuacións que realicen coas administracións públicas no exercicio da súa actividade profesional, os titulares ou solicitantes das autorizacións e habilitacións reguladas na Lei 16/1987, do 30 de xullo, de ordenación dos transportes terrestres, os traballadores autónomos para os trámites e actividades que realicen no exercicio da súa actividade profesional e as persoas representantes dunha das anteriores.

Para a presentación das reclamacións poderá empregarse calquera dos mecanismos de identificación e sinatura admitidos pola sede electrónica da Xunta de Galicia, incluído o sistema de usuario e clave Chave365 (https://sede.xunta.gal/chave365).

Aquelas persoas interesadas non obrigadas á presentación electrónica, opcionalmente, poderán presentar as reclamacións en calquera dos lugares e rexistros establecidos na normativa reguladora do procedemento administrativo común, utilizando o formulario normalizado dispoñible na sede electrónica da Xunta de Galicia, https://sede.xunta.gal/detalle-procedemento?codtram=IF322A. (Procedemento IF322A)

En canto á documentación, ha de achegarse toda aquela da que se dispoña en relación co servizo controvertido (tal como billetes, contratos, albarás, correos electrónicos, etc.). Isto é especialmente importante no caso daquelas reclamacións que, consonte o que se explica máis abaixo, vaian ser resoltas sen vista oral, xa que en tales casos a decisión adoptarase unicamente en atención á documentación que conste no expediente.

Unha vez que a Xunta Arbitral lle asigne un número de expediente, para calquera outra documentación que desexe aportar deberá utilizar o formulario IF322B, que poderá atopar e cumprimentar na Sede electrónica da Xunta de Galicia, https://sede.xunta.gal/detalle-procedemento?codtram=IF322B. (Procedemento IF322B)

Si. A Xunta Arbitral coñece unicamente de reclamacións de contido económico, polo que non ten competencia para impoñer sancións.

Si: a Xunta Arbitral só pode coñecer do asunto se a cantidade que se reclama non excede de 15.000 euros, en caso de servizos posteriores ao 25/07/2013, ou de 6.000, en caso de servizos anteriores. Para cantidades superiores, é necesario que as partes estean de acordo en someterse a ese órgano.

En todo caso, as partes poden excluír calquera asunto do coñecemento da Xunta Arbitral, pero para iso é preciso que manifestasen a súa vontade en tal sentido antes de iniciarse o transporte.

Pode coñecer só de controversias relacionadas con servizos de transporte que teñan a súa orixe ou o seu destino dentro de Galicia, ou ben nos que a empresa de transporte prestadora do servizo teña o seu domicilio na dita comunidade. Nas reclamacións formuladas por persoas consumidoras ou usuarias, ademais, será competente se estas teñen a súa residencia habitual en Galicia.

Se o servizo non se encontra en ningún dos supostos anteriores, a Xunta Arbitral de Transportes de Galicia só sería competente se as partes pactaron expresamente o sometemento a ela.

Porque o procedemento que se segue é moito máis áxil que o xudicial ordinario e ten dúas características esenciais:

• Non ten custas. O procedemento é gratuíto.
• O laudo arbitral é un título executivo, é dicir, ten un valor equivalente ao dunha sentenza.

Non, non é preciso contar con asistencia letrada nin con procurador.

Non, non sempre. Nas reclamacións de 100 euros ou menos, o Presidente da Xunta Arbitral pode acordar que se prescinda da vista oral. De adoptarse este acordo, comunicaráselles ás dúas partes e abriráselle un prazo de dez días á parte reclamada para formular alegacións. Unha vez concluído ese prazo, resolverase sobre o fondo do asunto unicamente cos datos que figuren no expediente.

Se a reclamación excede de 100 euros, é obrigatoria a celebración de vista oral.

Sempre en Santiago de Compostela.

A parte reclamante sempre ten que asistir á vista oral, por si ou mediante representante. De non facelo, ténselle por desistida e a reclamación arquívase, agás que a parte reclamada se opoña ao arquivo e a Xunta Arbitral lle recoñeza un interese lexítimo en obter unha solución definitiva ao litixio.

Pola contra, aínda que a parte reclamada non compareza, a vista celébrase igualmente e ditarase o correspondente laudo, que é obrigatorio para as dúas partes.

As Xuntas Arbitrais deberán estar compostas por un Presidente (que será licenciado en Dereito), un Secretario e un número determinado de vogalías. Actualmente na Xunta Arbitral de Transportes de Galicia hai dúas vogalías ocupadas por membros da Administración, dúas ocupadas por representantes do sector do transportes de mercadorías (un en representación dos transportistas e outro dos cargadores), unha ocupada polo sector do transporte de viaxeiros e unha ocupada por representantes das persoas consumidoras e usuarias.

Porén, para que a Xunta Arbitral estea correctamente constituída e o laudo sexa válido basta coa asistencia do Presidente.

Sucintamente, o procedemento é o seguinte:

1. Presentación da reclamación por escrito.
2. Notificación da reclamación á outra parte e citación de ambas as dúas para vista oral perante a Xunta Arbitral.
3. Celebración da vista oral, no seu caso.
4. Ditado do laudo e notificación a ambas as dúas partes, ben no mesmo día ben uns días despois.

Si, o laudo é vinculante para as dúas partes.

• Acción de anulación ante a Sala do Civil e do Penal do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia, que se pode presentar no prazo de dous meses desde a súa notificación. Esta acción haberá de fundamentarse nalgún dos motivos taxados que para o efecto establece a Lei 60/2003, do 23 de decembro, de arbitraxe.
• Demanda de revisión, nos supostos previstos nos artigos 509 e seguintes da Lei 1/2000, do 7 de xaneiro, de axuizamento civil.

Unha vez que se lle notifica o laudo, a outra parte ten vinte días para cumprir con el de maneira voluntaria. Se non o fai, a outra parte pode pedir que o Xulgado de Primeira Instancia de Santiago de Compostela o execute de maneira forzosa, de conformidade cos artigos 44 e seguintes da Lei 60/2003, do 23 de decembro, de arbitraxe.

Para iso, deberá en primeiro lugar solicitarlle á secretaría da Xunta Arbitral unha copia autorizada ou compulsada do laudo arbitral e dos documentos acreditativos das notificacións efectuadas ás partes no expediente.

En caso de ter que acudir á execución forzosa, a parte reclamante poderá solicitar, ademais das cantidades recoñecidas no laudo, o aboamento das custas de execución e o xuro legal do diñeiro incrementado en dous puntos da cantidade principal (artigos 583 e 576 da Lei de axuizamento civil).

Ademais coñecer das reclamacións indicadas e de emitir informes en xeral sobre a normativa que atinxe ós contratos de transporte, a Xunta Arbitral ostenta funcións de depósito de mercadorías, consonte o disposto na Orde FOM3386/2010, do 20 de decembro, pola que se establecen normas para a realización polas Xuntas Arbitrais do Transporte de funcións de depósito e alleamento de mercadorías (BOE do 31 de decembro de 2010).

De acordo co que establece a dita normativa, as empresas de transporte poden solicitar ante a Xunta Arbitral o depósito dunha mercadoría, empregando para o efecto o modelo de formulario que pode atopar na pestana inicial do portal.